Circulaire economie / duurzaam ondernemen

Kayleigh Hendriks (projectleider vanuit gemeente Katwijk): ‘Als Leidse regio zijn we nu bijna een jaar aangesloten bij Cirkelstad regio-071. Hier doen we samen met andere regio’s veel kennis op over hoe we tot een circulaire economie kunnen komen, waarin grondstoffen zo goed mogelijk worden gebruikt. De komende jaren willen wij samen met bedrijven, kennisinstellingen en overheidspartijen in de Leidse regio zoeken naar de toegevoegde waarde van een circulaire werkwijze met slim gebruik en hergebruik van grondstoffen. Hiervoor hebben we iedereen hard nodig!’.

Daniëlle Smeets (projectleider vanuit gemeente Leiden): ‘Duurzaam bouwen is essentieel voor de leefbaarheid, zowel in de Leidse regio als daarbuiten. Door middel van samenwerking met onze buurgemeenten en met Cirkelstad regio-071, werken we hieraan. Circulair bouwen vormt een grote uitdaging, maar zoals het gezegde luidt: alleen ga je sneller, samen kom je verder!’

De urgentie

De bouw- en sloopsector is verantwoordelijk voor 50% van het totale Nederlandse grondstoffengebruik, 40% van het totale energieverbruik en 40% van al het afval. Daarmee is de keten verantwoordelijk voor 35% van alle CO2-emmisies. Aangezien in de Leidse regio de komende jaren veel zal worden gebouwd en gebieden worden getransformeerd, kunnen we met elkaar een groot effect bereiken door een circulaire werkwijze in de bouwsector te stimuleren. De opdracht is daarom: met elkaar een groot effect bereiken door een circulaire werkwijze in de bouwsector te stimuleren.

Projectstructuur

Bestuurlijk opdrachtgever: Stuurgroep Economie071
Bestuurlijke trekkers: gemeente Leiden en Katwijk.
Ambtelijk opdrachtgever: Jasmijn Bongers, Economie071
Projectleiders: Kayleigh Hendriks (gemeente Katwijk) en Daniëlle Smeets (gemeente Leiden)
Projectboard: gemeenten Katwijk, Leiden, Leiderdorp, Oegstgeest, Voorschoten en Zoeterwoude en mboRijnland.

Masterclasses als start

Circulaire Economie is gedefinieerd als één van de thema’s binnen Economie071. Van oktober 2017 tot april 2018 heeft een verkenning plaatsgevonden naar de kansen voor de transitie naar een circulaire economie binnen de Leidse regio. Tevens zijn in het najaar van 2018 en begin 2019 in totaal 4 masterclasses circulaire economie georganiseerd, in samenwerking met de Universiteit Leiden en Copper8. Hieraan namen zo’n 100 deelnemers deel.

Als vervolg hierop hebben de gemeente Leiden en Katwijk ambtelijk en bestuurlijk het trekkerschap genomen om als regio aan te haken bij de landelijke coöperatie Cirkelstad: hét landelijke kennis en expertise netwerk op het gebied van de circulaire economie, met focus op de gehele bouwsector.

Cirkelstad regio-071

Eind 2019 hebben de zes gemeenten binnen Economie071 en Cirkelstad hun krachten gebundeld in een samenwerkingsverband genaamd Cirkelstad regio-071. Door deze samenwerking wordt op de schaal van de Leidse regio door en met private en publieke partijen actief kennis gedeeld over circulair bouwen. Onder andere via bijeenkomsten in de vorm van een Community of Practice. Eerst fysiek op een locatie dat tevens als voorbeeld diende voor een circulaire aanpak of uitdaging, later vanwege corona in digitale vorm. Cirkelstad biedt een platform voor kennisuitwisseling en brengt partijen bij elkaar. Daarbij wordt gebruik gemaakt van de meest actuele kennis op gebied van circulaire sloop, bouw en gebiedsontwikkeling van koplopers. Door kennis te delen en samen de schouders te zetten onder de regionale uitdagingen, kunnen we als regio sneller resultaten bereiken op de circulaire ambities.

Yvonne van Delft, wethouder gemeente Leiden en voorzitter van Economie071: ‘Door lid te worden van Cirkelstad brengen we het Leidse regionetwerk bij elkaar van ondernemers en kennispartners die aan de slag willen met circulair bouwen. Door samen de schouders te zetten onder deze uitdaging kunnen we als regio sneller resultaten bereiken en kennis delen.’ Jacco Knape, wethouder gemeente Katwijk: ‘De regio kent veel bouwopgaven en er zijn ook veel bouwbedrijven gevestigd. Door deze samen te brengen in Cirkelstad regio-071 hopen we niet alleen het netwerk te verstreken, maar ook nieuwe samenwerkingen tot stand te brengen. Samen kunnen we impact maken.’ Lees een verder toelichting van de wethouders in dit interview.

Regionale casus – stip op de horizon

Op dit moment werkt Cirkelstad regio-071 aan een eerste gezamenlijke casus in het kader van circulaire bouw. In deze casus wordt met ondersteuning van Cirkelstad NL onderzocht hoe circulariteit in civiele projecten kan worden geïmplementeerd. Hiervoor wordt geëxperimenteerd met een concreet project in de gemeente Leiderdorp. Het doel is dat aan de hand van deze casus onderzocht wordt hoe circulaire kansen direct kunnen worden opgenomen in het bestek. Dit resulteert in een regionale circulaire alternatieve producten catalogus. Enerzijds kan hiermee zogenaamd laaghangend fruit op het gebied van circulair bouwen worden meegenomen in dit betreffende project. Anderzijds kunnen de ervaring en de lessons learned worden ingezet bij de vervolgstappen van de uitwerking van de casus en zo ook van toegevoegde waarde zijn voor de hele regio-071.

Stappenplan

Daarnaast gaan we als Cirkelstad regio-071 de komende tijd een stappenplan uitwerken, waarmee we toewerken naar een stip op de horizon. Bij deze stip zou je kunnen denken aan het opzetten van een marktplaats voor grondstoffen in de regio. Bij het uitwerken van een regionale casus is een nadere verkenning naar samenwerking met marktpartijen en andere overheden ook een essentieel onderdeel. De komende maanden werken wij hier een voorstel voor uit.

Community of Practice

Voor partners van Cirkelstad regio-071 worden er vier keer per jaar de zogenaamde Community of Practices gehouden. Hier wordt kennis en inspiratie gedeeld en het netwerk versterkt. Bekijk via de link de jaarplanning van Cirkelstad regio-071. Per keer zijn introducees welkom die kennis willen maken met het netwerk. Heb je hiervoor interesse? Neem dan contact op met Pieter Kuijt, partner-manager voor Cirkelstad regio-071 via 06-83856944.

iCircl radio

Om het thema circulariteit en de goede voorbeelden in regio-071, nog meer onder de aandacht te brengen is iCircl Radio gestart. Een wekelijks programma op Unity.nu waar een Cirkelstad-partner te gast is om zich voor te stellen en over zijn of haar circulaire (bouw) ambitie te vertellen. Vanwege corona ligt het nu even stil, maar normaal is er elke woensdag van 20.00 – 21.00 uur een uitzending. Deze is te beluisteren via 105.7FM en op TV via kanaal 40 (Ziggo) en kanaal 1412 (KPN, XS4All, Tele2 & Telfort). Een verzameling van alle uitzendingen vind je hier.

Hoe het begon

In 2050 is de Nederlandse economie volledig circulair. Dat is de nationale doelstelling waar ook de Leidse regio aan bij moet én wil dragen. Deze opgave is de aanleiding geweest voor een eerste stap in 2018/2019: een reeks Masterclasses Circulaire Economie. Hierin heeft de Universiteit Leiden (vanuit het Centrum voor Milieuwetenschappen) haar kennis op dit gebied gedeeld, zijn deelnemers praktisch aan de slag gegaan met opdrachten onder begeleiding van Copper8 en hebben we een regionaal netwerk bij elkaar gebracht van ondernemers en organisaties die op dit terrein concrete stappen willen zetten. De Masterclass was bestemd voor ondernemers, overheden en onderwijsinstellingen in de Leidse Regio. Met 80 deelnemers was de animo groot.

Opzet van de Masterclass

De Masterclass bestond uit vier bijeenkomsten. In de eerste twee sessies werd ingegaan op wat circulaire economie is, hoe dit zich verhoudt tot duurzaamheid in het algemeen en welke kansen er liggen. Daarna werd het concreet. Aan de orde kwamen circulaire businessmodellen en inkoop- en aanbesteding. Deelnemers gingen onder begeleiding van Universiteit Leiden en Copper8 actief aan de slag met een eigen casus. Tijdens het napraten kon het nieuwe netwerk vanuit de werkvelden onderwijs, overheid en bedrijfsleven op de schaal van de Leidse regio elkaar verder ontmoeten.

Studenten aan de slag

Naar aanleiding van de Masterclass zijn studenten van het honours-programma van Universiteit Leiden aan de slag gegaan met een aantal concrete opdrachten van deelnemers. Dit onder begeleiding van professor René Kleijn van het Centrum voor Milieuwetenschappen. Onderstaand lees je hier meer over.

Kringloopbedrijf Het Warenhuis

Een aantal studenten werkten aan een opdracht voor Kringloopbedrijf het Warenhuis. Zij richten zich op de afvalstromen plastic, papier en banken en hoe hier meer duurzaam mee omgegaan kan worden. Voor alle onderdelen werden analyses gedaan en voorstellen voor aanpak gepresenteerd. Bekijk de presentatie.

Ron Praag van Kringloopbedrijf Het Warenhuis: ‘Het was een plezier om met de studenten te werken, ze waren erg enthousiast! De studenten gaan ook een presentatie geven aan mijn collega’s. Daar ben ik heel blij mee, omdat niet al mijn collega’s echt bezig zijn met circulariteit en de studie van deze studenten geweldige voorbeelden geeft van kansen voor ons.

3D-printen met afval

Ron Praag heeft nu de smaak te pakken en geeft aan: ‘Ik werk graag nog eens met een groep studenten. Er is altijd wel iets om over na te denken als het om circulaire economie gaat. Een vraag die wij bijvoorbeeld nog hebben is of we ons eigen plastic afval kunnen recyclen en dit direct in een 3D-printer kunnen gebruiken. Welk plastic kunnen we dan gebruiken? Welke apparatuur hebben we nodig? Wat komt er verder bij kijken om dit te kunnen gaan doen? We zijn heel benieuwd naar de antwoorden op deze vragen.’

Gebr. de Nobel

Andere studenten werkten aan een opdracht voor poppodium Gebr. de Nobel. Ze bedachten innovatieve manieren om de circulariteit van de locatie, die al heel duurzaam is, nog verder te vergroten. Ze werkten aan een energiescan van het gebouw om meer inzicht te krijgen in het energieverbruik. Daarnaast bedachten ze manieren om het gebruik van de locatie te verbreden. Dit om tegemoet te komen aan de groeiende vraag naar ruimte in Leiden en om het gebruik van het gebouw en de middelen nog efficiënter te maken. Bekijk de presentatie.

Forum071

Blijf op de hoogte van actuele ontwikkelingen via deze website of abonneer je op onze nieuwsbrief. Heb je een vraag aan onze community of wil je kennis delen? Doe dit dan via ons online platform Forum071.