Bedrijventerreinen in de Energietransitie

Marnix Zwart, adviseur Bedrijfsadvies Alphen aan den Rijn B.V.: ‘Iedereen loopt er tegenaan dat niet alles mogelijk is wat we zouden willen. Als zelfs de koplopers al niet de stappen zetten die ze zouden willen nemen, is er iets aan de hand. Dan moeten we niet blijven duwen of verwijten maken richting iedereen die nog weinig doet, maar dan helpt het om de oorzaken te benoemen. Dan kunnen we de acties adresseren die nodig zijn om belemmeringen weg te nemen. Dat leidt tot begrip, tot de juiste druk op de juiste plaats, en daardoor tot beter resultaat. Schitterend dat Economie071 deze uitdaging ter hand neemt om zo bij te dragen aan echte stappen vooruit.’

Urgentie

We staan met z’n allen, ook in de Leidse regio, voor een grote opgave: de energietransitie. Dat is niet zomaar een verandering van werken, maar een complex samenspel van met elkaar samenhangende structuurveranderingen. De complexiteit van de materie vergt van alle betrokkenen concrete stappen. Daadwerkelijk iedereen is betrokken. Overheden, energiebedrijven, netbeheerders, ontwikkelaars van technologie en leveranciers van technische oplossingen, bedrijven, instellingen en particulieren. Voor iedereen ligt er een opgave. In de onderlinge samenhang liggen ook allerlei bekende en onbekende afhankelijkheden verscholen, net als bekende en onbekende dwingende volgtijdelijkheden.

Doelstellingen

Het doel van het project is tweeledig:

We willen komen tot een overzicht van kaders, randvoorwaarden en afhankelijkheden. Waar hebben bedrijventerreinen mee te maken als zij stappen willen zetten in de Energietransitie. Een overzicht daarvan geeft zicht op de richting van de mogelijkheden en daarmee zicht op wat realistische verwachtingen zijn over hoe bedrijventerreinen bij kunnen dragen aan de Energietransitie.

Voorbeelden:

beschikbare ruimte (bovengronds en ondergronds),
kwaliteit van het vastgoed,
netcapaciteit voor levering en afname van elektriciteit,
beschikbaarheid van warmtenet of warmtebronnen,
verzekerbaarheid van installaties.

Het samenstellen van een ‘gereedschapskist’ van concrete mogelijkheden, elk met eigen kaders en randvoorwaarden, waaronder ‘haalbaar en betaalbaar’, die op bedrijventerreinen in de Leidse regio kunnen bijdragen aan de Energietransitie.

Voorbeelden:

toekomstige energiebehoefte t.g.v. overstappen op vormen van duurzaam goederenvervoer en duurzame mobiliteit,
consequenties voor het netwerk,
benodigde stimulerende maatregelen.

Resultaat

Het eerste overzicht helpt om eerst aan de randvoorwaarden te werken alvorens maatregelen te (proberen te) nemen waar die randvoorwaarden voor gelden. Het tweede overzicht (de gereedschapskist of toolbox) draagt bij aan realistische verwachtingen.

Het resultaat is daarmee een zo concreet mogelijke beschrijving van kansen, en een praktisch handboek van do’s en don’ts en randvoorwaarden en niet in de laatste plaats beschrijving van dwingende volgtijdelijkheden. Voorbeeld: afstemming met netbeheerders vóór aanvang van een project.

Focus

Bedrijventerreinen zijn bij uitstek locaties waar de Energietransitie grote gevolgen zal hebben. Juist ook daar zijn grootverbruikers gevestigd, juist ook daar kan de impact van maatregelen groot zijn.

Bedrijventerreinen zijn anderzijds bij uitstek locaties waar maatregelen mogelijk zouden kunnen zijn. Er gelden minder beperkingen vanuit het Omgevingsrecht dan in woonomgevingen. Een praktisch aspect is dat er gewoonlijk veel dakoppervlak aanwezig is van zodanige omvang dat grootschalige PV-installaties mogelijk zouden kunnen zijn. Juist daar ook is wellicht het volume beschikbaar om (combinaties van) maatregelen realiseerbaar te maken.

Op gang brengen

We willen voorkomen dat we vervallen (of blijven hangen) in de situatie dat we na ‘de bedrijventerreinen moeten het maar doen’ gaan afwachten en vervolgens verbaasd of teleurgesteld zijn dat het niet vanzelf gaat lopen zoals we zouden wensen. Daarom is het goed om specifiek voor de bedrijventerreinen de mogelijkheden en de onmogelijkheden, en vanuit een constructieve drive ook de afhankelijkheden en de randvoorwaarden te benoemen.

Leren van ervaringen

Om de bedrijventerreinen in de regio optimaal te kunnen meenemen in de energietransitie is het gewenst lering te trekken uit de ervaringen die reeds zijn opgedaan. Daarom vormt de kennis en ervaring die Bedrijfsadvies reeds heeft opgedaan op onder andere bedrijventerrein Roomburg, het uitgangspunt voor een gezamenlijke aanpak. Een heldere formulering van conclusies uit eerdere ervaringen helpt namelijk om te focussen op de mogelijkheden. Bedrijventerreinen staan niet op zichzelf, maar zijn ingebed in een omgeving. De projecttitel ‘De plek van Bedrijventerreinen in de Energietransitie van de Leidse regio’ houdt daarmee in dat we nadrukkelijk ook aandacht geven aan de interactie tussen bedrijventerreinen en hun omgeving. Te denken valt hierbij aan bijvoorbeeld samenwerking met coöperaties (zoals met de Postcoderoos-regeling).

Gereedschapskist

Dit zal leiden tot een gereedschapskist met instrumenten die bruikbaar zijn om op bedrijventerreinen toe te passen of die helpen om bedrijventerreinen bij de transitie te betrekken. Ook zal de gereedschapskist een ‘vak’ of compartiment bevatten waarin kaders en randvoorwaarden zijn benoemd.

Bestuurlijk opdrachtgever: stuurgroep Economie071
Ambtelijk opdrachtgever: Jasmijn Bongers, Economie071
Betrokken partners: gemeenten, VNO-NCW, Ondernemend Leiden en contactpersonen van bedrijventerreinen.
Werkgroep: betrokken pilot-gemeenten, Ondernemend Leiden en contactpersonen van bedrijventerreinen.