Een regionale visie op retail

Evaluatie Retailvisie en Retailmonitor

Het sterker en toekomstbestendig maken van de winkelgebieden in de Leidse regio was de opdracht van Economie071 bij het opstellen van een regionale retailvisie. De visie is in 2016 vastgesteld in alle deelnemende gemeenten. In 2017 is gestart met de uitvoering. Daarvoor is een Uitvoeringsplan opgesteld, met voor elk winkelgebied een actieplan, plan van aanpak of ontwikkelingsstrategie. Zoals is afgesproken bij het vaststellen is eind 2019 gestart met een evaluatie. Ook is een plan opgesteld om in de toekomst de ontwikkelingen in de retail te blijven monitoren. Beide rapporten zijn dit voorjaar gereed gekomen en afgelopen zomer door de Stuurgroep Retailvisie vastgesteld als basis voor besluitvorming in de colleges van de deelnemende gemeenten. Daarbij is afgesproken ook de raden van de evaluatie kennis te laten nemen. Nadrukkelijk moet worden gesteld dat de evaluatie is uitgevoerd vóórdat de Corona-crisis in Nederland uitbrak. In het voorwoord van het evaluatierapport is hier aandacht aan besteed. Lees ook dit nieuwsbericht (november 2020).

Wat hier aan vooraf ging

Bij de start van de Retailvisie in 2017, hadden veel winkels het moeilijk. Niet alleen door de crisis van destijds, maar ook omdat consumenten ander gedrag zijn gaan vertonen. Zij winkelen online, gaan naar grotere winkelcentra in andere steden of kopen hun kleding in massale outletcentra. De leegstand van winkels nam dan ook toe. En dat leidde tot een minder aantrekkelijk winkelgebied.

De opdracht

Het sterker en toekomstbestendig maken van de winkelgebieden in de Leidse regio was dan ook de opdracht. De visie is in 2016 vastgesteld in alle deelnemende gemeenten. Er wordt vanaf dat moment gewerkt aan drie actielijnen:

Actielijn A: sterker maken wat sterk is;
Actielijn B: mogelijkheden verkennen voor winkelgebieden buiten de hoofdwinkelstructuur;
Actielijn C: verminderen van vierkante meters op de perifere locaties.

De evaluatie

Voor de evaluatie zijn 34 respondenten geraadpleegd, vanuit drie verschillende achtergronden:

Ambtelijke woordvoerders vanuit de zes gemeenten;
Betrokken ondernemers, veelal voorzitters van winkeliersverenigingen en andere vertegenwoordigers van ondernemers;
De verantwoordelijke portefeuillehouders.

De resultaten van deze gesprekken zijn gecombineerd met rapporten, cijfermateriaal en de actieve omgevingskennis van Blaauwberg, de opstellers van de evaluatie.

Retailmonitor071

Tegelijk met de evaluatie wordt de eerste Retailmonitor071 gepresenteerd. Deze biedt een cijfermatig inzicht in de ontwikkelingen van de winkelgebieden. Beide documenten zijn sterk aan elkaar gelinkt, maar hebben verschillende doelen. De evaluatie heeft de functie van een spiegel en biedt zicht op wat er is gedaan en met wat voor resultaat. De monitor kan worden gezien als de ‘thermometer’ die in beeld brengt hoe de winkelgebieden ervoor staan. Het doel is om de Retailmonitor071 periodiek uit te gaan brengen.

In de evaluatie is de balans opgemaakt aan de hand van drie vragen.

Doen we de goede dingen? Kloppen de uitgangspunten? Zijn de trends en ontwikkelingen nog actueel?
Doen we de dingen goed? Wat is er in de afgelopen tijd aan werk verzet? Zijn de beschreven opgaven en taken uit het actieplan daadwerkelijk opgepakt?
Wat zijn de resultaten? We toetsen de belangrijkste resultaten aan de hand van recente Locatus-data.

De bevindingen zijn te lezen in het einddocument.

Corona-crisis

Zoals in het voorwoord van het evaluatierapport is benoemd, is de evaluatie uitgevoerd vóórdat de Corona-crisis in Nederland uitbrak. Dat plaatst de resultaten en conclusies uiteraard in een ander licht. Het maakt de uitdaging waar partijen voor staan en het belang van samenwerking niet minder. In opdracht van Ecnomie071 heeft Blaauwberg twee rapporten uitgebracht waarin de economische gevolgen van de Coronacrisis voor de Leidse regio worden behandeld.

Vervolg

N.a.v. de evaluatie heeft de stuurgroep geconcludeerd dat het opstellen van een nieuwe visie niet nodig is. De in de visie genoemde trends zijn grotendeels nog steeds relevant of nóg relevanter. De bevindingen in het rapport over de trends en ontwikkelingen kunnen worden meegenomen in het vervolg.

Bij voortzetting van de samenwerking kunnen we niet om de gevolgen van de Corona-crisis heen. De effecten hiervan zullen de komende tijd voor een belangrijk deel de agenda bepalen van de Stuurgroep Retailvisie Leidse regio. De leden van de stuurgroep zullen dit – met uit hun midden een nieuwe trekker – verder uitwerken (de gemeenten Leiden en Zoeterwoude waren trekker van de visievorming respectievelijk de uitvoering tot nu toe. In Economie071-verband zal worden afgesproken welke partij bij het vervolg als trekker optreedt).

Met de erkenning dat de uitvoering van de actieplannen vooral een lokale aangelegenheid is, zal bij de samenwerking de nadruk liggen op kennisdelen en (waar nodig) onderlinge afstemming. Opgemerkt is dat bij voortzetting van de regionale activiteiten de nodige middelen beschikbaar moeten worden gesteld. Dat geldt ook voor de jaarlijkse Retailmonitor, waarvan de kosten op ca. € 13.000 per jaar worden geschat, inclusief een bijeenkomst om trends en resultaten te bespreken. Dit zal in Economie071 verband verder worden uitgewerkt.

Retailmonitor

Net als de Index071 voor 2019-2020, geldt ook voor de Retailmonitor dat sprake is van metingen onder bijzondere omstandigheden, nu de gevolgen van Corona zich aftekenen. De monitor is daarmee in feite een nul-meting en laat zien hoe de retail in de Leidse regio er voor stond bij aanvang van de crisis. De impact hiervan zal in de volgende jaargangen duidelijk worden.

Besluit voorgelegd aan de colleges

Kennis nemen van de rapporten;
Geen nieuwe visie opstellen;
Bij uitvoering in de komende tijd concentreren op gevolgen corona;
Overleg in Stuurgroep (en werkgroep) handhaven;
Jaarlijks monitoring conform voorstel Blaauwberg;
Voorstel en dekking uitwerken voor de middelen die nodig zijn voor het vervolg, inclusief de jaarlijkse Retailmonitor;
Deze nota en onderliggende stukken ter informatie naar de gemeenteraden sturen.

Contactpersonen bij gemeenten

Gemeente Katwijk, Maikel Bode, m.bode@katwijk.nl, 071-4065831
Gemeente Leiden, bekijk via deze link de accountmanagers.
Gemeente Leiderdorp, Arjan Boersma, a.boersma@leiderdorp.nl, 06-46809346
Gemeente Oegstgeest, Hans van de Weerdhof, van.deweerdhof@oegstgeest.nl, 071-5191833
Gemeente Voorschoten, Wouter Minkhorst, WMinkhorst@werkorganisatieduivenvoorde.nl , 088-6549376
Gemeente Zoeterwoude, Ton Orleans, a.b.m.orleans@zoeterwoude.nl, 071-5806317